Ο Μιχαήλ Μπαρισνίκοφ, ένας από τους φωτεινότερους αστέρες του μπαλέτου, έκανε μια σημαντική απόφαση το βράδυ της 29ης Ιουνίου 1974. Μετά από μια παράσταση με την περιοδεύουσα ομάδα του Μπολσόι Μπαλέτο στο κέντρο του Τορόντο, ο Μπαρισνίκοφ βγήκε από μια πόρτα σκηνής, πέρασε από ένα πλήθος θαυμαστών και άρχισε να τρέχει.

Ο Μπαρισνίκοφ, τότε 26 ετών και ήδη ένας από τους λαμπερότερους αστέρες του μπαλέτου, είχε πάρει την μεγάλη απόφαση να αποδράσει από τη Σοβιετική Ένωση και να χτίσει μια καριέρα στη Δύση. Εκείνο το βροχερό βράδυ, έπρεπε να αποφύγει πράκτορες του ΚΓΒ και θεατές που ζητούσαν αυτόγραφα, καθώς τρέχει να συναντήσει μια ομάδα φίλων από Καναδά και Αμερική που περίμεναν σε ένα αυτοκίνητο λίγα τετράγωνα μακριά.

“Αυτό το αυτοκίνητο με πήγε στον ελεύθερο κόσμο”, ανέφερε ο Μπαρισνίκοφ, 76 ετών, σε μια πρόσφατη συνέντευξη. “Ήταν η αρχή μιας νέας ζωής.”

Η εκπληκτική του διαφυγή βοήθησε να τον καταστήσει ένα πολιτιστικό διάσημο. “Σοβιετικός χορευτής στον Καναδά αποδρά από την περιοδεία του Μπολσόι”, ανακοίνωσε το The New York Times στην πρώτη του σελίδα.

Ωστόσο, ο εστίαση στην απόφασή του να εγκαταλείψει τη Σοβιετική Ένωση έχει κάνει μερικές φορές τον Μπαρισνίκοφ να νιώθει αβοήθητος. Δήλωσε ότι δεν του αρέσει πώς ακούγεται ο όρος “προδότης” στα αγγλικά, φέρνοντας στο μυαλό μια εικόνα ενός προδότη που έχει διαπράξει υψηλή προδοσία.

“Δεν είμαι προδότης – είμαι επιλέκτορας”, δήλωσε. “Αυτή ήταν η επιλογή μου. Επέλεξα αυτή τη ζωή.”

Ο Μπαρισνίκοφ γεννήθηκε στη Λετονία υπό κατοχή της Σοβιετικής Ένωσης και μετακόμισε στο Λένινγκραντ, τώρα Αγία Πετρούπολη, το 1964, όταν ήταν 16 ετών, για να σπουδάσει με τον διάσημο δάσκαλο Αλεξάντερ Πούσκιν. Όταν ήταν 19, εντάχθηκε στο Μπαλέτο Κίροφ, τώρα γνωστό ως Μαριίνσκι, και γρήγορα έγινε αστέρι στη ρωσική μπαλέτο σκηνή.

Μετά την απόδρασή του, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και εντάχθηκε στο Αμερικανικό Μπαλέτο Θέατρο (το οποίο αργότερα διηύθυνε ως καλλιτεχνικό διευθυντής) και στη συνέχεια στο Μπαλέτο της Νέας Υόρκης. Ως ο κορυφαίος αρσενικός χορευτής των δεκαετιών του ’70 και του ’80, η δύναμη του αστέρα του βοήθησε να αναβαθμίσει το μπαλέτο στον πολιτισμό. Έχει εργαστεί ως ηθοποιός, εμφανίζοντας στη σκηνή και σε αρκετές ταινίες, συμπεριλαμβανομένου του “The Turning Point”, καθώς και στην τηλεοπτική σειρά “Sex and the City.” Και το 2005, ίδρυσε το Baryshnikov Arts Center στη Μανχάταν, που παρουσιάζει χορό, μουσική και άλλα προγράμματα.

Τα τελευταία χρόνια, ο Μπαρισνίκοφ, που έχει αμερικανική και λεττονική υπηκοότητα, έχει γίνει πιο φωναρς για την πολιτική. Έχει κριτικάρει τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, συγκρίνοντάς τον με τους “επικίνδυνους ολιγαρχικούς ευκαιριακούς” της νεότητάς του. Έχει επίσης μιλήσει κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, κατηγορώντας τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Β. Πούτιν, για τη δημιουργία ενός “κόσμου φόβου.” Είναι ιδρυτής της True Russia, μιας ιδρυτικής για την υποστήριξη των Ουκρανών προσφύγων.

Σε μια συνέντευξη, ο Μπαρισνίκοφ ανακάλυψε στην 50η επέτειο της απόδρασής του, τον πατέρα που άφησε πίσω του στη Σοβιετική Ένωση (η μητέρα του πέθανε όταν ήταν 12); τον πόνο που νιώθει για τον πόλεμο στην Ουκρανία; και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ρωσικοί καλλιτέχνες σήμερα. Αυτά είναι επιμέρους επεξεργασμένα αποσπάσματα από τη συνομιλία.

“Ποιες μνήμες έχετε από εκείνη τη μέρα του Ιουνίου στο Τορόντο;”

“Θυμάμαι να νιώθω ένα αίσθημα άνεσης και ασφάλειας μετά την επαφή με μερικά πολύ φιλικά πρόσωπα στο αυτοκίνητο απόδρασης. Αλλά αισθανόμουν και φόβο ότι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά – ότι οποτεδήποτε, θα μπορούσε να λυγίσει και να γίνει σαν ένα κακό αστυνομικό θρίλερ. Ξεκινούσα μια νέα ζωή, κάτι εντελώς άγνωστο, και ήταν η απόφασή μου και η ευθύνη μου. Ήταν η ώρα να ωριμάσω.”

“Έχετε περιγράψει την απόδρασή σας ως καλλιτεχνική, όχι πολιτική, λέγοντας ότι θέλατε περισσότερη δημιουργική ελευθερία και την ευκαιρία να εργάζεστε συχνότερα στο εξωτερικό, κάτι που οι αρχές της Σοβιετικής Ένωσης δεν θα επέτρεπαν.”

“Φυσικά ήταν μια πολιτική απόφαση, από μακριά. Αλλά ήθελα πραγματικά να είμαι καλλιτέχνης και η κύρια ανησυχία μου ήταν ο χορός μου. Ήμουν 26 ετών. Αυτό είναι μέση ηλικία για έναν κλασικό χορευτή. Ήθελα να μάθω από δυτικούς χορογράφους. Ο χρόνος έτρεχε.”

“Τότε είπατε: ‘Αυτό που έκανα ονομάζεται έγκλημα στη Ρωσία. Αλλά η ζωή μου είναι η τέχνη μου, και συνειδητοποίησα ότι θα ήταν μεγαλύτερο έγκλημα να την καταστρέψω.’ Το είπατε έτσι εύστοχα;”

“Το είπα τόσο ευγενικά; Δεν το πιστεύω. Ίσως κάποιος το διόρθωσε με τη σωστή γραμματική. Αλλά συμφωνώ ακόμα με αυτό. Συνειδητοποίησα αρχικά ότι είμαι ένας ικανός χορευτής – αυτό είναι αυτό που μπορούσα να κάνω, και αυτό είναι το μόνο.”

“Ανησυχούσατε ότι η απόδρασή σας θα μπορούσε να απειλήσει τον πατέρα σας, που ήταν αξιωματικός στη Ρίγα και δ