Κωστής Παλαμάς: Ο Εθνικός Ποιητής της Ελλάδας

Ο Κωστής Παλαμάς δεν ήταν μόνο ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές των νεότερων χρόνων. Ήταν επίσης μία από τις πιο εμψυχωτικές μορφές του Ελληνισμού, καθώς κομμάτια του λογοτεχνικού έργου του υιοθετήθηκαν ως εθνικά ποιήματα του νεοϊδρυμένου ελληνικού κράτους.

Γεννημένος στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου 1859, ο Παλαμάς έζησε τραγικά αρκετά ώστε να παρακολουθήσει την Ελλάδα να κατακτιέται από τις γερμανικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1943.

Το τεράστιο πλήθος του ποιητικού έργου του Παλαμά είναι διαποτισμένο με ιστορία, Ελληνισμό και τον διαμορφωτή της “Μεγάλης Ιδέας” για την πατρίδα του, ενώ ταυτόχρονα ασχολήθηκε με τον καθημερινό άνθρωπο και τα συναισθήματά του. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ανακηρύχτηκε Εθνικός Ποιητής της Ελλάδας.

Η λυρικότητα και η δεξιοτεχνία του λόγου του ποιητή ήταν εντυπωσιακές, αλλά εκτός από τη θέση του ως εθνικός βάρδος, ο Παλαμάς ήταν επίσης λογοτέχνης κριτικός, συγγραφέας πεζογραφίας και λογοτεχνικός φιλόσοφος.

Ο Παλαμάς έχασε τους δύο γονείς του σε μικρή ηλικία. Το 1864, η μητέρα του Πηνελόπη πέθανε κατά τη διάρκεια του τοκετού, και λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, πέθανε και ο πατέρας του Μιχαήλ.

Ο έξι ετών Κωστής φρόντιζε τότε από τον θείο του, Δημήτριο Παλαμά, και μετακόμισε στο σπίτι του στη Μεσολόγγι. Ο νεαρός αγόρι έμεινε εκεί από το 1867 έως το 1875. Άρχισε να γράφει ποιήματα και λογοτεχνία από τις πρώτες του σχολικές μέρες.

Μόλις ολοκλήρωσε το λύκειο, το 1876, μετακόμισε στην Αθήνα, όπου εγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα σπουδές του, ωστόσο, δεν κράτησαν πολύ, αφού η καρδιά του νεαρού Παλαμά επιθυμούσε να γράψει ποίηση και να επικεντρωθεί στη λογοτεχνία γενικότερα. Άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος για να βγάλει τα προς το ζην, χρησιμοποιώντας διαφορετικά ψευδώνυμα, και έγραφε με πόρωση.

Ο Παλαμάς σύντομα ξεχώρισε από τους συναδέλφους του. Έγινε ιδρυτής του “Νέου Αθηναϊκού Σχολείου” στην ποίηση, και το 1886 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή ποιημάτων, με τίτλο “Τραγούδια της Πατρίδος μου”.

Το 1887 παντρεύτηκε τη Μαρία Βάλβη, με την οποία είχε τρία παιδιά, τη Ναυσικά, τον Λέανδρο και τον Άλκη. Ο μικρότερος γιος του, Άλκης, πέθανε στην ηλικία των πέντε ετών, και ο ποιητής έπεσε σε θλίψη. Προς μνήμη του Άλκη, έγραψε το “Τάφος” (1898), ένα μεγαλοπρεπές έλεγχο.

Το 1879, ο Παλαμάς διορίστηκε Γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών και, μέχρι την παραίτησή του το 1928 ως γενικός γραμματέας, κέρδισε πολλές τιμητικές διακρίσεις.

Το 1924, η Γαλλική Κυβέρνηση τίμησε τον Παλαμά με τον Τάγμα της Λεγεώνας τιμής, και το 1929 διορίστηκε Πρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών εκεί. Στις αρχές του 1933, τιμήθηκε με το μετάλλιο “Γκαίτε” από τον γερμανό πρεσβευτή στην Αθήνα.

Ο Παλαμάς ανακηρύχθηκε Επικεφαλής Πρόεδρος της νεοιδρυθείσας ενότητας της Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων. Το 1934, η ισπανική κυβέρνηση τίμησε με το μετάλλιο “Plaque del l’Ordre de la République”, και ένα χρόνο αργότερα, του απονεμήθηκε το Μετάλλιο της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου του Μιλάνου.

Το 1936, ο Παλαμάς γιόρτασε την πεντηκοστή ετησία της συμβολής του στην ελληνική ποίηση και λογοτεχνία λαμβάνοντας τον τίτλο του Προέδρου της Βασιλικής Τάξης για τις συμβολές του στα Γράμματα και την Τέχνη από το Υπουργείο Παιδείας. Το 1937, η γλυπτή του βρίσκεται στη Μεσολόγγι.

Η σύζυγός του, Μαρία, πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου 1943. Λίγες μέρες αργότερα, στις 27 Φεβρουαρίου 1943, ο Παλαμάς ίδιος πέθανε. Τουλάχιστον εκατό χιλιάδες Έλληνες απήντησαν τον Εθνικό Ποιητή μπροστά στα σοκαρισμένα μάτια των Γερμανών, που κατείχαν τη χώρα εκείνα τα χρόνια.

Η συλλογή ποιητικών έργων του Παλαμά περιλαμβάνει:

– Τραγούδια της Πατρίδος μου (1886)
– Ύμνος στην Αθηνά (1889)
– Μάτια της Ψυχής μου (1892)
– Ιάμβοι και Αναπαίστες (1897)
– Ο Τάφος (1898)
– Οι Χαιρετισμοί του Ηλιογενούς (1900)
– Η Ακίνητη Ζωή (1904)
– Δώδεκα Άσματα του Τσιγγάνου (1907)
– Η Φλογέρα του Βασιλιά (1910)
– Επιθυμίες της Λιμνοθάλασσας (1912)
– Σατιρικές Ασκήσεις (1912)
– Το Κράτος και η Μοναξιά (1912)
– Θυσιαστήρια (1915)
– Εξωτερικά (1919)
– Οι 14 στροφές (1919)
– Οι 5 στροφές – Οι παθιασμένοι μυστικοί ψίθυροι – Οι Λύκοι – Δύο λουλούδια από μακριά (1925)
– Αδελφίστικοι και Σκληροί στίχοι (1928)
– Το 3 Ποιητικό Κύκλωμα (1929)
– Διαβάσεις και Χαιρετισμοί (1931)
– Οι Νύχτες του Φήμιου (1935)
– Βραδινό Πυρ (1944, μεταθανάτια έκδοση από τον γιο του, Λέανδρο Παλαμά).

Χαρακτηριστικά στίχου:

– “Αυτό σας λέω, και τίποτα άλλο: Μεθύστε με τον αθάνατο οίνο του 1821.”
– “Η μεγαλοπρέπεια ενός λαού δεν μετριέται σε στρέμματα. Μετριέται με τη φωτιά στις καρδιές τους και το αίμα τους.”

Ο Κωστής Παλαμάς παρέμεινε ένας από τους πιο σημαντικούς φωνές του ελληνικού πολιτισμού και της λογοτεχνίας, ενώ η ποίησή του συνεχίζει να εμπνέει γενι