Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα και το ζήτημα της επιστροφής τους από το Ηνωμένο Βασίλειο

Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα και πολυσυζητημένα μνημεία της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Χρονολογούνται από τον 5ο αιώνα π.Χ. και έχουν βρεθεί στο Βρετανικό Μουσείο από το 1816, όταν πράκτορες που εργάζονταν για τον Σκωτσέζο ευγενή Λορδο Έλγκιν τα αφαίρεσαν από το ναό του Παρθενώνα στην Ακρόπολη της Αθήνας. Περίπου το μισό του 160-μέτρου γραφικού περιγράμματος που διακόσμησε τον Παρθενώνα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ 50 μέτρα των γλυπτών βρίσκονται στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Για δεκαετίες, η Ελλάδα έχει ζητήσει την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, υποστηρίζοντας ότι αποκτήθηκαν παράνομα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ξένης κατοχής. Η βρετανική κυβέρνηση έχει επανειλημμένως αρνηθεί αυτό το γεγονός.

Η Λούσι Φρέιζερ, υπουργός Πολιτισμού, Μέσων Ενημέρωσης και Αθλητισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, έχει δηλώσει ότι η Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσει επίσημα την ιδιοκτησία του Ηνωμένου Βασιλείου στα Μάρμαρα του Παρθενώνα πριν από οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις για τη δανεισμό τους μπορέσουν να προχωρήσουν.

Σε μια συνάντηση της επιτροπής Πολιτισμού, Μέσων Ενημέρωσης και Αθλητισμού χθες, η Φρέιζερ έκανε σαφή τη θέση της για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, δηλώνοντας ότι “οι επόπτες του Βρετανικού Μουσείου ευθύνονται για τα αντικείμενα, καθώς αυτά αποκτήθηκαν νόμιμα και δεν έχουμε καμία πρόθεση να αλλάξουμε τον νόμο σχετικά με αυτά τα θέματα.”

Όταν κλήθηκε να συζητήσει τη θέση της σχετικά με τη δανειοδότηση των γλυπτών, επανέλαβε τη σημασία της ελληνικής αναγνώρισης της ιδιοκτησίας των αντικειμένων, λέγοντας: “Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό η ελληνική κυβέρνηση να αναγνωρίσει ότι τα αντικείμενα αυτά ανήκουν και έχουν αποκτηθεί νόμιμα. Τα αντικείμενα δανείζονται από καιρό σε καιρό, αλλά είναι θεμελιώδες να αναγνωρίζεται η ιδιοκτησία μας.”

Οι συζητήσεις για την επιστροφή των γλυπτών έχουν ήδη αρχίσει, με τον πρόεδρο των επόπτων του Βρετανικού Μουσείου και πρώην υπουργό Οικονομικών Τζορτζ Όσμπορν να δηλώνει ότι υπάρχει “συμφωνία που μπορεί να επιτευχθεί” με την Ελλάδα για την κοινή ανταλλαγή των αντικειμένων.

Η Φρέιζερ είπε στους βουλευτές ότι απέρριψε τις αναφορές που έλεγαν ότι η κυβέρνηση είχε οτιδήποτε να κάνει με το Συμβούλιο Τεχνών της Αγγλίας, προειδοποιώντας τους καλλιτέχνες για “πολιτικές δηλώσεις” μετά την ανατροπή της συμβουλής του σώματος.

“Δεν έχουμε πολιτικοποιήσει το Συμβούλιο Τεχνών, [και] οι υπάλληλοί μου δεν έχουν ζητήσει από το Συμβούλιο Τεχνών να κάνει κάτι συγκεκριμένο,” δήλωσε. “Φυσικά, έχουν μεγάλο αριθμό συναντήσεων με το Συμβούλιο Τεχνών, όπου συζητούν τον κίνδυνο.”

Το σώμα προειδοποίησε τους χώρους και τους καλλιτέχνες για το έργο που αγγίζει θέματα πολιτικής και ακτιβισμού στο τμήμα του πλαισίου σχέσεων του που αφορά την εξέταση του φήμης. Τον Φεβρουάριο, η διατύπωση του εγγράφου άλλαξε για να λέει ότι το Συμβούλιο Τεχνών υπερασπίζεται την “ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης.”

Ο Παρθενώνας έχει μια πλούσια ιστορία. Έχει χρησιμεύσει ως ναός, εκκλησία, τζαμί και τώρα ως αρχαιολογικός χώρος. Έχει υποστεί σημαντικές ζημιές κατά τη διάρκεια της μακράς ιστορίας του, ειδικά ως αποτέλεσμα μιας έκρηξης ενώ ήταν σε χρήση ως αποθήκη πυρομαχικών το 1687. Αυτό άφησε τον Παρθενώνα σε ερείπια.

Η συζήτηση για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα συνεχίζεται, με τις δύο χώρες να προσπαθούν να βρουν μια λύση που θα ικανοποιήσει και τις δύο πλευρές. Η ιστορία και η πολιτιστική κληρονομιά που συνδέονται με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα καθιστούν αυτό το ζήτημα ένα αντικείμενο έντονων συζητήσεων και αντιπαραθέσεων. Μόνο ο χρόνος θα δείξει ποια θα είναι η τελική απόφαση και ποιος θα κατέχει τα δικαιώματα ιδιοκτησίας αυτών των σπουδαίων έργων τέχνης.