Η “Κυρά της Ρω” ήταν η γυναίκα που έζησε μόνη στο απομονωμένο νησί, λίγα μέτρα μακριά από τις τουρκικές ακτές. Έγινε σύμβολο πατριωτισμού και ελληνικής αντίστασης ανυψώνοντας και κατεβάζοντας την ελληνική σημαία κάθε μέρα για δεκαετίες. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη πέθανε στις 13 Μαΐου 1982.
Η μικρή καθημερινή πράξη πατριωτισμού της την έχει συγκριθεί με την Γαλλίδα Ζαν ντ’ Αρκ ή τη Βρετανίδα Βουδικκα. Έγινε γνωστή στην ελληνική συλλογική μνήμη ως “Κυρά της Ρω”.
Το περιοδικό “Εικόνες” έγραψε για τη γυναίκα λέγοντας ότι:
“Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν τη ζωή τους χωρίς σκοπό. Η ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτου έχει ένα σκοπό: να ενημερώνει τα πλοία που περνούν ότι το νησί της Ρω είναι ελληνικό. Μόλις δει ένα πλοίο, τρέχει στον κοντά στην παραλία στημένο κοντά και ανυψώνει και κατεβάζει την ελληνική σημαία αρκετές φορές. Και το πλοίο, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες ευγένειας της θάλασσας, ανυψώνει και κατεβάζει τη δική του σημαία.”
Αυτά ήταν τα ανοίγοντα λόγια του άρθρου του Απριλίου 1956 στο “Εικόνες”, το οποίο έκανε τη “Κυρά με τη Σημαία” γνωστή σε ολόκληρη τη χώρα.
Η Αχλαδιώτη, γεννημένη το 1890 στο Καστελλόριζο – τότε μέρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και μόλις λίγα χιλιόμετρα από τις τουρκικές ακτές – έζησε μια δύσκολη ζωή στο μικρό, βραχώδες νησί.
Το 1927, ταξίδεψε με τον σύζυγό της στο ακόμα μικρότερο νησί της Ρω δίπλα στο Καστελλόριζο, όπου επιβίωναν από την απομονωμένη γεωργία. Κανείς πραγματικά δεν ξέρει γιατί επέλεξαν να ζήσουν εκεί μόνοι.
Ωστόσο, μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1940, η Δέσποινα συνέχισε τη ζωή της στη Ρω – μόλις 800 μέτρα από τις τουρκικές ακτές – ενώθηκε μόνο από την τυφλή μητέρα της, που έφθασε από το Καστελλόριζο.
Ακόμη και αν η Ρω – που πήρε το όνομά της από το γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου λόγω του χαρακτηριστικού της σχήματος – δεν εντάχθη επίσημα στο ελληνικό κράτος μέχρι το 1947, καθώς οι Δωδεκανήσια ήταν υπό τον έλεγχο της Ιταλίας, η Δέσποινα θα ανυψώνει και θα κατεβάζει την ελληνική σημαία κάθε μέρα.
Έκανε αυτό κάθε μέρα καθώς το πατρικό της νησί του Καστελλοριζού εισέβαλλε από τους Ιταλούς και βομβαρδίζονταν από τη Luftwaffe, με τους περίπου 14.000 κατοίκους του να εκκενώνονται από τους Βρετανούς.
Αυτή η μικρή πράξη, που εκτελούσε κάθε μέρα της μοναχικής της ζωής στη Ρω ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες, αναγνώριστηκε από το ελληνικό κράτος με τον θάνατό της στις 13 Μαΐου 1982, όταν ταφήκε στο νησί με πλήρεις στρατιωτικές τιμές.
Αυτή η στρατιωτική παράδοση συνεχίζεται, με ελληνικούς στρατιώτες που βρίσκονται εκεί να ανυψώνουν και να κατεβάζουν τη σημαία κάθε μέρα, έρχονται ό,τι καιρό κι αν έχει.
Η “Κυρά της Ρω”, όπως είναι γνωστή η Δέσποινα, ενσαρκώνει ένα πνεύμα υπερηφάνειας, αποφασιστικότητας και αντίστασης με το οποίο πολλοί Έλληνες ταυτίζονται έντονα. Η εικόνα της χρησιμοποιείται για να κινητοποιήσει ένα πνεύμα εθνικής υπερηφάνειας που έχει γίνει διαδεδομένο σε ολόκληρο τον διασπορά.
Είναι μια παγκόσμια κληρονομιά που η ίδια η κυρά, που σπάνια απομακρύνθηκε στη μακρά της ζωή από τα δύο μικρά νησιά στη Μεσόγειο, θα αγωνίζονταν ακόμη και να κατανοήσει.