Ο Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, Λίνα Μενδώνη, έχει εκθέσει ένα σχέδιο για την προστασία των πολιτιστικών αρχαιοτήτων της χώρας από τις επιβλαβείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Μιλώντας σε μια διάσκεψη στην Κρήτη, η Μενδώνη παρουσίασε ένα ευρύ σχέδιο δράσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία συγκεκριμένων στρατηγικών προσαρμογής για μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους προκειμένου να αντιμετωπίσουν και να αντέξουν στις κλιματικές απειλές.
Ένα πιλοτικό έργο, χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βρίσκεται σε εξέλιξη προκειμένου να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα πέντε υψηλής αξίας αρχαιολογικών χώρων έως το 2025.
Ένα σεμινάριο που διεξάγεται στην Κρήτη αναμένεται να εξετάσει τους κλιματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει ο πολιτιστικός πολιτισμός και να αναπτύξει σχέδια προσαρμογής για έναν ελληνικό αρχαιολογικό χώρο με διεπιστημονική υποστήριξη.
Υποστηριζόμενο από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, την Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών και το ελληνικό κεφάλαιο της ICOM με ακαδημαϊκή υποστήριξη από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το γεγονός επικεντρώνεται στις συνεργατικές προσπάθειες για τη διαφύλαξη των πολιτιστικών περιουσιών.
Η Μενδώνη τόνισε ότι πρόκειται για την τρίτη συνεδρίαση μιας σειράς που συγκεντρώνει ειδικούς από την Κύπρο, την Τουρκία, την Ιορδανία και τη Μάλτα. Αυτές είναι χώρες με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που τώρα απειλείται από την κλιματική αλλαγή. Το σεμινάριο στοχεύει στην προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών για την αντιμετώπιση αυτών των σημαντικών προκλήσεων.
Η μελέτη της Ελλάδας για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά
Νωρίτερα φέτος, η Ελλάδα είδε την πρώτη μελέτη που εξετάζει την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στο μελλοντικό μικροκλίμα των ιστορικών μνημείων και αντικειμένων. Η μελέτη έδειξε πώς οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα επηρεάσουν την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
Στην ώρα της δημοσίευσης της μελέτης, η συγγραφέας της, Ευσταθία Τρίγγα, υποψήφια διδάκτορας και ερευνήτρια στη μετεωρολογία και την κλιματολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, είπε: “Όπως το ανθρώπινο σώμα, τα μνημεία είναι κτισμένα για να αντέχουν σε μια σειρά διαφορετικών θερμοκρασιών. Χάρη στα δεδομένα μας, ήμαστε σε θέση να υπολογίσουμε την επίδραση της κλιματικής κρίσης σε αντικείμενα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.”
Ευρέως μιλώντας, τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι ο συνδυασμός αυξανόμενων θερμοκρασιών και υψηλότερων επιπέδων υγρασίας στα επόμενα χρόνια μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη χημική σύσταση ορισμένων υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή ή την κατασκευή αντικειμένων, επομένως επιταχύνοντας την αποσύνθεσή τους ή συμβάλλοντας στην εξάπλωση καταστροφικών μούχλων. Οι προκλήσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες για τα υπαίθρια μνημεία, τα οποία θα πρέπει να προσαρμοστούν σε νέες θερμοκρασιακές συνθήκες.
Η έρευνα για την κλιματική αλλαγή δεν είναι μια νεοτεριστικότητα, αλλά η κλιματική αλλαγή όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα σχετικά νέο πεδίο έρευνας και πολιτικής.
Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά έφτασε στη Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή στη Μαδρίτη το 2019 (COP25) και έχει γίνει όλο και πιο ορατή στις επόμενες COPs.
Το 2003, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή θεσμική οργάνωση που ξεκίνησε ένα ερευνητικό έργο που ασχολείται με τη διασταύρωση της κλιματικής αλλαγής και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Από τότε, η ΕΕ έχει διευρύνει το εύρος και την κλίμακα των έργων της σε αυτόν τον τομέα πολιτικής.